Γνωσιακή θεραπεία βασισμένη στην Ενσυνειδητότητα- Mindfulness-Based Cognitive Therapy (MBCT) Συνδυάζει τις αρχές της γνωσιακής θεραπείας με διαλογιστικές πρακτικές και συμπεριφορές που βασίζονται στην καλλιέργεια της ενσυνειδητότητας. Η θεραπεία αυτή σχεδιάστηκε για να βοηθήσει στην πρόληψη υποτροπής στην κατάθλιψη, ειδικά σε άτομα με μείζονα καταθλιπτική διαταραχή.
Το γνωσιακό σκέλος περιλαμβάνει την ψυχοεκπαίδευση του θεραπευόμενου σχετικά με την κατάθλιψη ενώ η ενσυνειδητότητα και ο διαλογισμός στην ενσυνειδητότητα αφορά το πως αποκτούμε επίγνωση για όλες τις εισερχόμενες σκέψεις μας χωρίς να τις κρίνουμε ή να αντιδρούμε σε αυτές αλλά αντίθετα καλλιεργώντας την αποδοχή.
Η Mindfulness-Based Γνωσιακή Θεραπεία (MBCT) είναι μια άμεση επέκταση της παραδοσιακής CBT. Αρχικά είχε αναπτυχθεί για να προλαμβάνει την υποτροπή των ασθενών που ανάρρωναν από κατάθλιψη.
Η βασική ιδέα/ τα θεμέλια πίσω από τη χρήση της MBCT ως στρατηγική πρόληψης υποτροπής είναι ότι, εστιάζοντας περισσότερο στο ‟εδώ και τώρα” οι ασθενείς με ιστορικό κατάθλιψης είναι λιγότερο πιθανό να πέσουν σε αναστοχαστικά (ruminative) μοτίβα αρνητικών και απελπιστικών (hopeless) σκέψεων που χαρακτήριζαν προηγούμενα επεισόδια μείζονας καταθλιπτικής διαταραχής Θεωρείται ότι η κύρια αιτία υποτροπής είναι ότι οι ασθενείς συσχετίζουν τις αρνητικές καταστάσεις διάθεσης με αυτό-υποτιμητικές και απελπιστικές (hopeless) γνωσίες
Συνεπώς, οι άνθρωποι αντιδρούν στη δυσφορία επιστρέφοντας πίσω σε δυσπροσαρμοστικά μοτίβα σκέψης, τα οποία με τη σειρά τους διατηρούν και εντείνουν τις δυσφορικές καταστάσεις της διάθεσής τους και στη συνέχεια αυξάνουν τον κίνδυνο μελλοντικών μείζονων καταθλιπτικών επεισοδίων.
Η έμφαση στη Γνωσιακή Θεραπεία με Ενσυνειδητότητα είναι στην καλλιέργεια της ικανότητας να παρατηρούμε τους κύκλους αλληλεπιδράσεων Σκέψεων-Συναισθημάτων-Σώματος, τον τρόπο δηλαδή με τον οποίον οι Σκέψεις μας επηρεάζουν και επηρεάζονται από τα Συναισθήματα και τις Σωματικές μας Αισθήσεις με σεβασμό και ενδιαφέρον αλλά και με κάποια αποστασιοποίηση, χωρίς όμως κριτική διάθεση και διατηρώντας μια στάση “αποδοχής” απέναντι στην εμπειρία που βιώνει δηλαδή να αλλάξουμε την σχέση μας με αυτούς τους κύκλους. (Από πόλεμο σε ειρήνη!)
Να μην ‘κολλάμε’, ούτε να παρασυρόμαστε από αρνητικές σκέψεις, να μην φοβόμαστε και αποφεύγουμε αυτές τις Σκέψεις ή δυνατά Συναισθήματα, όπως το Άγχος. με άγκυρα το Σώμα μας να μένουμε γειωμένοι στο παρόν, στο εδώ και τώρα, και να καλλιεργήσουμε μια σχέση βαθιάς κατανόησης και αποδοχής του εαυτού μας και συνεπακόλουθα και των άλλων γύρω μας.
Βασική αρχή της MBCT είναι ότι οι “αυτόματες αρνητικές σκέψεις”, που επηρεάζουν σε σημαντικό βαθμό τα συναισθήματα και τη συμπεριφορά μας, ουσιαστικά είναι προϊόντα της λειτουργίας του μυαλού και όχι γεγονότα της πραγματικότητας.
Έτσι, εκείνο που μας βοηθάει πολλές φορές είναι να τις επιτρέπουμε να “φύγουν” και να επαναφέρουμε την προσοχή μας σ` αυτό που κάνουμε κάθε φορά. Με αυτόν τον τρόπο παύουμε να λειτουργούμε μηχανικά, με τον “αυτόματο πιλότο” και ζούμε περισσότερο ουσιαστικά την κάθε στιγμή και να είμαστε παρόντες στην ίδια μας την ζωή την κάθε στιγμή «καλή και κακή», δύσκολη και εύκολη.
Κείμενο: Βίβιαν Καραβάνου Συμβουλευτική Ψυχολόγος – Συνθετική Ψυχοθεραπεύτρια-Tantra Yoga and Meditation Instructor and Anti – Therapist